Langs de Nederlandse kust is de laatste tijd regelmatig weer zeevonk te zien — een indrukwekkend natuurfenomeen waarbij het zeewater ’s nachts oplicht in een blauwgroene gloed. De perfecte omstandigheden van warm weer en niet te veel wind zorgen ervoor dat dit bijzondere schouwspel zich weer laat bewonderen.
Zeiler en visser Erik Jan van de Zande, van de Oosterscheldeboer in Zierikzee, zag tijdens eerdere tochten regelmatig zeevonk oplichten op de Oosterschelde. “Tijdens het kreeftvissen kwamen we vaak mooie en bijzondere dingen tegen, maar de hoeveelheid zeevonk was soms écht indrukwekkend,” vertelt hij. De foto’s bij dit artikel zijn door Erik Jan gemaakt. “Zeevonk is moeilijk vast te leggen, maar door de automatische sluitertijd van de telefoon lukte het toen toch.”
Vanwege de kreeftensterfte in de Oosterschelde kiest Erik Jan er dit jaar voor om niet op kreeft te vissen. Toch blijven de herinneringen aan de nachtelijke tochten levendig. “Het mooie van veel buiten zijn,” zegt Erik Jan, “is dat je zulke dingen ziet. Daar geniet ik keer op keer van. Op een rustige avond kan het water echt oplichten als een sterrenhemel. Een magisch gezicht.”
Een prachtig lichtspektakel
Zeevonk is een eencellig organisme dat een prachtig lichtspektakel veroorzaakt wanneer het in beweging komt. Dit gebeurt door een chemische reactie die optreedt wanneer het wordt verstoord, bijvoorbeeld door golven of door mensen die door het water lopen. Het oplichten is een manier voor zeevonk om vijanden af te schrikken.
Sommigen denken dat zeevonk giftig is, maar dat is een fabel. Zeevonk is niet gevaarlijk voor mensen, maar bij grote concentraties kan er ammoniak vrij komen en irritatie aan huid en luchtwegen ontstaan. Het is daarom altijd verstandig om je goed af te spoelen na contact met het water. Erik Jan herkent zeevonk vaak al overdag. “Het ziet er uit als een bruinige smurrie. Als het een tijdje windstil is geweest, dan verzamelt zich dat aan de oppervlakte.”
Wil je het zelf zien?
Ga dan op een warme, rustige avond naar een plek aan zee. Kijk goed naar het water en beweeg er doorheen — met een beetje geluk zie je het water oplichten als een sterrenhemel onder je voeten. Momenteel staat er af en toe te veel wind, wacht dus totdat deze afneemt, dan heb je meer kans om dit lichtspel te zien.
